Glutation – co to jest i jak działa? Zastosowanie i wskazania do suplementacji glutationu

Glutation to związek, który odkryto już w XIX wieku. Wtedy nie wiedziano jeszcze zbyt wiele na jego temat. Dziś wiedza o działaniu glutationu jest znacznie większa. Przeczytaj nasz artykuł, aby poznać właściwości, zastosowanie i wskazania do suplementacji tego związku.

Czym jest glutation? Właściwości i rola glutationu w organizmie

Glutation to związek, który został opisany po raz pierwszy w 1888 roku. Początkowo nazwano go filotionem. Nazwa ta została zmieniona w 1921 roku przez Hopkinsa, który odkrył, że glutation składa się z kwasu glutaminowego i cysteiny. Nie było to jedyne nowe odkrycie. Co jeszcze udało się ustalić i co dziś wiadomo na temat tego związku?

Na samym początku warto zacząć od wyjaśnienia, czym jest glutation? Jest to organiczny związek chemiczny, który składa się z trzech aminokwasów (glicyny, kwasu glutaminowego, cysteiny). Występuje zarówno w organizmach roślinnych, jak i zwierzęcych – u człowieka jego synteza odbywa się w wątrobie.

Jakie są funkcje glutationu w ludzkim organizmie? Budowa chemiczna tego związku sprawia, że ma on silne właściwości antyoksydacyjne. Dzięki temu chroni komórki organizmu przed szkodliwym działaniem stresu oksydacyjnego, opóźnia proces starzenia się i obniża ryzyko niektórych chorób. Co więcej, pozwala odtworzyć i zregenerować inne związki o takich właściwościach (witaminy C i E).

Glutation jest potrzebny nie tylko do walki z wolnymi rodnikami, ale i prawidłowego przebiegu procesu detoksykacji (czyli procesu, który polega na oczyszczeniu organizmu z toksyn). Wspomaga usuwanie pestycydów, metali ciężkich, niektórych leków po przedawkowaniu, a także substancji obecnych w spalinach samochodowych i dymie papierosowym. Do właściwości glutationu zalicza się również hamowanie produkcji cytokin prozapalnych, wspieranie pracy układu immunologicznego (m.in. poprzez odgrywanie ważnej roli w funkcjonowaniu limfocytów) czy wpływ na biomarkery autoimmunizacji przy chorobach autoimmunologicznych.

Od czego zależy poziom glutationu? Objawy niedoboru

Poziom glutationu w organizmie zmienia się wraz z wiekiem. Ponadto istnieją inne czynniki, które przyczyniają się do jego obniżenia. Zaliczają się do nich m.in.:

• infekcje,
• toksyny i zanieczyszczenia,
• stres,
• wysoki poziom aktywności fizycznej (szczególnie o dużej intensywności),
• wysokie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych i węglowodanów prostych,
• promieniowanie radiacyjne,
• długotrwałe przyjmowanie leków.
• Jakie mogą być objawy niedoboru glutationu?

Jest to związek, który pełni różnorodne funkcje w ludzkim organizmie, dlatego tego typu objawy mogą być trudne do zidentyfikowania. Należą do nich m.in. chroniczne zmęczenie, większa podatność na infekcje, trudności w koncentracji, przewlekłe stany zapalne, problemy skórne czy zaburzenia trawienia.

Na co pomaga glutation? Suplementacja glutationem

Glutation znajduje zastosowanie jako suplement wspierający proces oczyszczania organizmu, układ odpornościowy i regenerację organizmu, a dodatkowo mający działanie antyoksydacyjne.

Glutation na wątrobę i oczyszczanie organizmu

Glutation zmniejsza uszkodzenia komórek wątroby, dlatego przyjmowanie go w formie suplementów może zmniejszyć ryzyko schorzeń w jej obrębie. Poprzez korzystny wpływ na kondycję tego ważnego narządu, wspomaga m.in. proces detoksykacji organizmu.

Wsparcie odporności

Suplementacja glutationu jest również wsparciem dla odporności organizmu. Dlaczego? Glutation to związek, który odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu limfocytów (jednych z najważniejszych komórek układu immunologicznego), dlatego jego niski poziom może prowadzić do spadku odporności.

Korzystne efekty suplementacji glutationu obserwuje się m.in. w przypadku infekcji wirusowych. W badaniach prowadzonych podczas pandemii COVID-19 odnotowano, że obniżenie poziomu tego związku w organizmie osób z COVID-19, przyczynia się do zwiększonej replikacji wirusa, nasilenia stanu zapalnego i zakrzepicy [5].

Działanie antyoksydacyjne

Na co jest glutation? Jedną z pierwszych odpowiedzi, które padają na to pytanie, jest: stres oksydacyjny. Faktycznie, glutation to związek o silnych właściwościach antyoksydacyjnych. Przyjmowanie go w formie suplementów diety pomaga chronić komórki przed działaniem wolnych rodników. Ich nadmiar nie tylko przyspiesza proces starzenia, ale również ma niekorzystny wpływ na płodność i pracę różnych narządów (m.in. wątroby, nerek, mózgu), a także zwiększa ryzyko wybranych chorób.

Regeneracja sportowa

Glutation jest niezbędny do syntezy białek i aktywności hormonów anabolicznych (szczególnie testosteronu). Przyjmowanie suplementów diety, które mają go w składzie, może skrócić czas regeneracji po wysiłku, pozwolić uniknąć efektów przetrenowania i poprawić osiągnięcia sportowe.

Glutation na przebarwienia

Z właściwości glutationu mogą skorzystać również osoby, które zmagają się z przebarwieniami na skórze. Wszystko dzięki temu, że jest to związek hamujący melanogenezę – proces tworzenia melanin, które warunkują barwę skóry. W jednym z badań zaobserwowano, że suplementacja L-glutationu (250 mg) i L-cystyny (500 mg) zmniejsza wielkość przebarwień na twarzy i rozjaśnia skórę [6].

Profilaktyka wybranych chorób

Korzystne działanie glutationu sprawia, że jest to związek, który może zmniejszać ryzyko niektórych chorób. Zapobieganie jego niedoborom (poprzez dobrze zbilansowaną dietę i suplementacje) jest ważnym elementem profilaktyki cukrzycy typu II, chorób nowotworowych, schorzeń układu krążenia czy chorób neurodegeneracyjnych. Ponadto pojawiają się doniesienia o roli glutationu w zapobieganiu schorzeniom wątroby, mukowiscydozie, autyzmie czy ADHD.

Jak długo należy stosować glutation, by zobaczyć efekty?

Jak długo powinna trwać suplementacja, aby zobaczyć efekty działania glutationu? Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ zależy to od różnych czynników m.in.:

• celu stosowania suplementów diety,
• formy suplementu diety (iniekcje lub saszetki Glutaredox®, które są bezpieczną alternatywą dla zastrzyków),
• indywidualne cechy organizmu (np. stan zdrowia, styl życia).

W jednym z badań, które wskazało na korzystne działanie suplementacji glutationu czas podawania suplementów diety wynosił 12 tygodni [1]. W innych zaobserwowano je po krótszym czasie – 4 lub 8 tygodni [2] [3]. W związku z tym trudno o jednoznaczne wytyczne. Decyzja o czasie trwania suplementacji powinna zostać podjęta po zapoznaniu się z zaleceniami dotyczącymi dawkowania danego suplementu diety i konsultacji ze specjalistą, który oceni m.in. stan zdrowia.

Należy pamiętać, że efektywność suplementacji zależy nie tylko od czasu jej trwania, ale i postaci suplementu diety. Najlepszą biodostępnością charakteryzuje się glutation zredukowany (GSH), czyli aktywny. Jest on jednym ze składników suplementu diety Glutaredox®. Co ważne, oprócz zredukowanego glutationu w jego składzie znajdują się witamina C i selen, które wspomagają syntezę glutationu wewnątrz organizmu.

Czy glutation może być suplementowany przez dzieci?

Zdecydowanie tak. Na co pomaga glutation w przypadku dzieci? Suplementacja tego związku może mieć korzystne działanie w przypadku ADHD i autyzmu. Zaobserwowano, że dzieci ze spektrum autyzmu mają o 20-40% niższy poziom glutationu i wyższy poziom uszkodzeń oksydacyjnych. Tym samym występuje u nich większa podatność na uszkodzenia neurologiczne.

W jednym z badań, w którym uczestniczyły dzieci w wieku 3-13 lat zaobserwowano, że podawanie glutationu (przez 8 tygodni) przyczyniło się do poprawy poziomu glutationu i cysteiny we krwi [4].

Jednak nie oznacza to, że każde dziecko może przyjmować ten związek w postaci suplementów diety. Przed ich podaniem należy zapoznać się z przeciwwskazaniami i skonsultować się ze specjalistą.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania glutationu?

Gdzie występuje glutation? Jest on syntetyzowany w ludzkim organizmie, obecny w suplementach diety, a także w żywności. O przeciwwskazaniach do jego stosowania mówi się w kontekście suplementacji, a nie spożywania naturalnych źródeł tego związku (np. brokułów, awokado, ryb, jajek).

Wśród przeciwwskazań do stosowania glutationu w formie suplementów diety wymienia się nietolerancję lub alergię na którykolwiek ze składników suplementów diety z glutationem. Ze względu na brak wystarczających dowodów naukowych zaleca się również, aby unikać suplementacji w okresie ciąży.

Możliwe skutki uboczne przyjmowania glutationu

Jakie mogą być efekty uboczne przyjmowania glutationu? U osób, które przyjmują suplementy diety z tym składnikiem, mogą wystąpić m.in. reakcje alergiczne (objawiające się wysypką), bóle i wzdęcia brzucha, a także trudności w oddychaniu. Skutki uboczne występują dość rzadko, ale są możliwe. Aby jak najbardziej zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia, należy dokładnie zapoznać się z zaleceniami dotyczącymi dawkowania glutationu (powinny zostać one umieszczone na opakowaniu lub ulotce dołączonej do suplementu diety). Warto także postawić na produkt o wysokiej jakości.

Podsumowanie

Glutation to związek, który jest produkowany wewnątrz organizmu, dlatego mogłoby się wydawać, że suplementacja jest zbędna. W rzeczywistości wygląda to zupełnie inaczej – choć związek ten powstaje w wątrobie, istnieje wiele czynników, który obniżają jego poziom w organizmie. Dostarczanie go z zewnątrz (poprzez urozmaicony jadłospis czy suplementy diety) pomaga zmniejszyć ryzyko stresu oksydacyjnego, wspomóc pracę układu immunologicznego i nerwowego, czy uzupełnić profilaktykę i leczenie wybranych chorób (m.in. ADHD, nowotworów, chorób neurodegeneracyjnych, AIDS).

[1] Shabert JK, Winslow C, Lacey JM, Wilmore DW. Glutamine-antioxidant supplementation increases body cell mass in AIDS patients with weight loss: a randomized, double-blind controlled trial. Nutrition. 1999 Nov-Dec;15(11-12):860-4.

[2] Arjinpathana N, Asawanonda P. Glutathione as an oral whitening agent: a randomized, double-blind, placebocontrolled study. J Dermatolog Treat. 2012;23:97–102.

[3] . Handog EB, Datuin MS, Singzon IA. An open-label, singlearm trial of the safety and efficacy of a novel preparation of glutathione as a skin-lightening agent in Filipino women. Int J Dermatol. 2016;55:153–157

[4] Kern JK, Geier DA, Adams JB, Garver CR, Audhya T, Geier MR. A clinical trial of glutathione supplementation in autism spectrum disorders. Med Sci Monit. 2011 Dec;17(12):CR677-82.

[5] Glassman I, Le N, Mirhosseini M, Alcantara CA, Asif A, Goulding A, Muneer S, Singh M, Robison J, Guilford F, Venketaraman V. The Role of Glutathione in Prevention of COVID-19 Immunothrombosis: A Review. Front Biosci (Landmark Ed). 2023 Mar 20;28(3):59

[6] Duperray J, Sergheraert R, Chalothorn K, Tachalerdmanee P, Perin F. The effects of the oral supplementation of L-Cystine associated with reduced L-Glutathione-GSH on human skin pigmentation: a randomized, double-blinded, benchmark- and placebo-controlled clinical trial. J Cosmet Dermatol. 2022 Feb;21(2):802-813.